Bewoners van ReVa Groen en Duurzaam Cultuur, Sport en Religie Zorg, Hulp en Welzijn Veiligheid en Verkeer Wonen, Leren en Werken Gemeente en Politiek Geschiedenis van ReVa

De Agneskerk door de ogen van Michel van der Plas

Vorig artikel: Sint Agneskerk: Van hulpkerkje snel door naar ‘echte’ kerk

Het vorige artikel in deze serie over de historie van de Agneskerk eindigde met de zin “Het lijnenspel van lichte en donkere bakstenen en het contrast tussen metselwerk en de gepleisterde muurvlakken veraangenamen het interieur voor de kerkgangers”.
In de jaren dertig van de vorige eeuw was éen van die kerkgangers de toen tienjarige Ben Brinkel, later bekend geworden onder zijn schrijversnaam Michel van der Plas (1927-2013).
Die schreef, jaren later, in ‘Onder dak, zonder dak; flarden van een jeugd’ (Agathon, 1985).  “Een erg bijzondere kerk was de Sint Agnes niet. Hij was niet mooi, en hij stond ook niet erg voordelig, op de Beeklaan”.

Geboren in 1927 op Weimarstraat 325, in een keurig en gedegen katholiek middenstandsgezin, stond zijn jeugd voor een groot deel in het teken van school en kerk, beide uiteraard katholiek. Die school was de Engelbewaarderschool (nu Toermalijn) op de hoek van de Weimarstraat en de Herschelstraat (zie KonkreetNieuws oktober 2022). En de kerk was natuurlijk de veelvuldig bezochte Sint Agneskerk. Van der Plas/Brinkel schreef over de beklede, haast huiselijke kerkbanken met klapzittingen voorzien van naamplaatjes voorin de kerk. Op rij elf van de mannenbanken had ‘Brinkel’ twee naamplaatjes, witte ovaaltjes met zwarte schrijfletters. “Aan de pilaren hingen kartonnen bordjes met de prijzen: ‘Zitplaatsen 35 cent’. Naar achteren en opzij liepen de toegangsprijzen af, tot 10 cent. De allerlaatste banken schenen kosteloos te zijn; ze heetten schaamteloos de ‘armenbanken’.”

Er was voor de jonge Ben Brinkel, in de bank naast zijn vader gezeten, veel te bekijken tijdens de dienst. Er was het altaar, “een stenen neogotisch drieluik met veel beeldhouwwerk en, vooral, pinakeltjes, spitsjes. En er was een enorme triomfboog van kleine lampjes rond het priesterkoor die op grote feesten zoals Kerstmis aangingen”. Waar elders had je zoiets? Voor Ben was daarmee meteen duidelijk wat er bedoeld werd met ‘de triumferende kerk’. En vooral was er de jaarlijkse grote liefdadigheidspreek, door een bekend iemand uitgesproken, waarbij altijd weer werd gesproken over “de overal bekende liefdadigheid van de Agnes”. Kon je nagaan hoe beroemd we wel waren, dacht Ben.

Eenmaal stond er zelfs een echte beroemdheid te preken, de toen in Roomse kringen welbekende pater Borromeus de Greeve (1875-1947). Die eindigde zijn verhaal met de volgende oproep: “Het liefst zou ik willen dat het straks, voor onze stille armen, ook een stille collecte werd; stil, omdat er alleen papiergeld op de schaal zou komen. En als je soms bang bent dat je tientje onder het ophalen weg zou waaien, leg er dan maar zo’n mooie zware rijksdaalder op.”

Ben vond het allemaal prachtig. Zo prachtig zelfs dat hij, na een bezoek van een heeroom, een Capucijnerpater op blote voeten in sandalen en met een grote baard, besloot om zelf missiepater te worden. De eerste etappe op die route was het Klein Seminarie in Hageveld, waar hij na de lagere school naartoe ging. Die roeping bleek toch niet eeuwig, want na Hageveld volgde Ben toch maar liever zijn ook al langer sluimerende literaire roeping. Dat resulteerde in een groot aantal boeken, waaronder ‘Uit Het Rijke Roomsche leven. Een documentaire over de jaren 1925-1935’. Daarvoor zal hij ongetwijfeld ook hebben geput uit zijn herinneringen aan de Agneskerk. En weer later schreef hij voor het toen populaire KRO-radioprogramma ‘Cursief’ het liedje ‘Onze kerk wordt afgebroken’ (gezongen door Gerard Cox), met daarin onder andere de volgende strofes:

Neogotiek, met grauwe toren
Ach, ’t was geen sieraad van de stad
Er gaat dus niet veel moois verloren
Behalve ’t plaatsje dat ik had
Daar op de achtste rij van voren

Kom mee, bekijk hem maar eens nader
De bank, die strakjes weg zal zijn
Want daarop, in een dun zwart kader
Met fijne letters, strak van lijn
Zie je de naam staan van mijn vader

Reacties: bijl23@xs4all.nl