Ze staat rechtop naast een stoel en draagt een lange, donkere jas met bontkraag, een hoedje over haar halflange haar. Ze heet Roosje de Vries-De Jong. De Duitsers haalden haar in 1943 uit haar woning aan de Stephensonstraat en zetten haar op transport naar Auschwitz. Daar werd ze op 22 oktober vergast, 63 jaar oud. Familieleden laten de zwart-witfoto van Roosje zien als bij haar toenmalige woning op nummer 64 op 20 april een Stolperstein wordt geplaatst ter herinnering aan het tragische lot van deze statige vrouw.
Niet meer anoniem
De plechtigheid is kort en emotioneel. Nadat medewerkers van de gemeente de betonnen kubus met het glimmende messing plaatje tussen de straattegels hebben vastgezet, is het even ongemakkelijk stil. Dan leest een neef, die zich nog vaag kan herinneren dat hij als klein kind bij tante ‘Ro’ heeft gelogeerd, de kaddisj, een van de belangrijkste gebeden van het jodendom. “Dit is een mooie afsluiting”, zegt kleinzoon Frank de Vries. “Hiermee is een gat in de geschiedenis gedicht. Ze is niet meer anoniem.”
Holocaust Namenmonument
De Vries vertelt dat Roosje werd geboren op de Zeedijk in Amsterdam en dat ze al geruime tijd in Den Haag woonde voordat ze werd weggevoerd. Haar man, een winkelier, was eerder al overleden. Verder weet hij weinig over zijn oma. “Ik was niet zo bezig met familie en het Joods-zijn. Tot ik haar naam zag op het Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Dat maakte me nieuwsgierig naar het verleden – toen heb ik de Stolperstein voor haar aangevraagd.”
Dertien struikelstenen in het Regentesse- en Valkenboskwartier
Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, vormen een over heel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nazisme. Het is een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. In 26 Europese landen liggen ongeveer 90 duizend Stolpersteine, in Nederland zo’n 8500. Het Regentesse- en Valkenboskwartier telt nu 13 struikelstenen, de meeste liggen in de Buys Ballotstraat.
Tekst: Cor Speksnijder
Foto: Martijn Beekman