Bewoners van ReVa Groen en Duurzaam Cultuur, Sport en Religie Zorg, Hulp en Welzijn Veiligheid en Verkeer Wonen, Leren en Werken Gemeente en Politiek Geschiedenis van ReVa

Anton Pieck en de gedachtewereld van de Efteling

Tekening van Anton Pieck op 11-jarige leeftijd van een gracht in Den Helder. Links achter het raam staan Henri en Anton.
Bron: Twee Broers Drie Levens, Biografie van Henri & Anton door Paul Arnoldussen en Hans Olink (2008)

weimarchief logo

Op 19 april 1895 zagen twee voorbestemde tekenaars/kunstenaars in Den Helder het levenslicht: Anton Franciscus en Henri Christiaan Pieck. Van Den Helder ging het naar Den Haag, omdat vader Henri Christian Pieck in 1906 met pensioen ging en weer naar zijn geboorteplaats terug wilde. Ruim 110 jaar geleden woonde de familie in de Weimarstraat op nummer 266.

Voorbode

Anton en Henri mochten vanaf hun zesde jaar naar een tekenklasje: leren tekenen, vooral het natekenen van voorwerpen, en aan tekenwedstrijdjes meedoen. Van Anton is bekend dat hij een prijs won in een huisvlijtwedstrijd met een aquarel van een stilleven. Ook is er uit die jaren een tekening bewaard, ‘IJsvermaak’, van een bevroren stadsgracht met schaatsende kinderen. Aan die tekening is al te zien dat Anton er een speciale manier van tekenen op nahield, een soort voorbode van zijn levenswerk de Efteling en op alle illustraties.

Opleiding

In Den Haag heeft de familie op verschillende adressen gewoond, zoals waarschijnlijk vanaf 1906 in de Nicolaïstraat 72 en vanaf 1914 in de Weimarstraat 266, zo is terug te vinden in het Burgerarchief. De broers begonnen daar direct aan een beroepsopleiding tekenen bij de beroemde, in 1906 opgerichte, tekenschool ‘Bik en Vaandrager’ aan de Galileïstraat 2A. Daar behaalden ze in 1909 op veertienjarige leeftijd hun eerst tekenakte. Drie jaar later, op zeventienjarige leeftijd, behaalden ze hun tweede akte en konden daarmee gaan lesgeven. Dat deed Anton dan ook, en wel op de opleiding waar hij zelf les had gekregen. Henri niet, die ging zich verder bekwamen in tekenen en aanverwante kunsten. Hij was ook de wat meer vrijgevochten kunstenaar van de twee. Overigens hebben beiden ook nog lessen gevolgd op de Haagse Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten. Hoe lang is niet bekend.

Een klassefoto van Bik en Vaandrager, met Henri links en Anton middenvoor zittend. Bron: Twee Broers Drie Levens, Biografie van Henri & Anton door Paul Arnoldussen en Hans Olink (2008).

Stijl

In die tijd bezocht Anton alle kunstinstellingen in Den Haag, onder andere het Gemeentemuseum, Pulchri Studio en de Haagse Kunstkring. Hij kreeg vrienden in de kunstkringen en ontwikkelde zijn teken- en schilderstijl verder met oude hofjes en poortjes in gedempte rustige kleuren. Hij schijnt zelf gezegd te hebben dat hij niet wist waarom hij tekende zoals hij deed: “Het is best mogelijk dat ik meer liefde koester voor oude schoorstenen en gaslantaarns dan voor de mens.”

Efteling

Anton moest in 1916, tijdens de Eerste Wereldoorlog, in militaire dienst, maar hij mocht zijn tekencarrière voortzetten als sergeant-tekenleraar voor de soldaten, zowel in Amersfoort als later in Den Haag. In 1919 maakten de broers nog samen een reis naar Oostenrijk. Ze zouden elkaar daarna niet meer zien tot na hun zeventigste. Na zijn diensttijd trouwde Anton in 1922 met Jo van Poelvoorde, de zus van een goede vriend. Ze verhuisden naar Heemstede, waar hij ging lesgeven aan het Kennemer Lyceum in Bloemendaal. Dat heeft hij veertig jaar gedaan en is daarnaast de geestelijke vader geworden van het sprookjesbos in de Efteling.

Er komt binnenkort op de hoek Weimarstraat/Professor Kaiserstraat een geveltekening van het werk van Anton Pieck.

Weimarstraat 266, het bovenhuis is de woning van de familie Pieck. Foto: M. Nonhebel

 

 

Tekst: Marcel Nonhebel