Portieken in Valkenbos

ReVa WOONSPECIAL

Het Valkenboskwartier is rijk aan portieken. Valkenbos scoort binnen Den Haag hoog wat het aantal open portiekwoningen betreft. Als je ervan uitgaat dat er in Nederland nergens zoveel zijn gebouwd als in Den Haag, zou het zomaar kunnen dat ‘ons Valkenbos’ wat dit betreft de Nederlandse top-10 haalt.

Privacy

Rotterdam en Amsterdam geven er aan het begin van de 20^e eeuw de voorkeur aan om voor hun etagewoningen één gezamenlijke voordeur te creëren. Eenmaal binnen lopen de bewoners daar de trap op tot ze bij hun verdieping komen en met een sleutel kunnen ze hun woning in. Haagse stadsbestuurders vinden in die periode de gezamenlijke voordeur inbreuk op de privacy. “Elke woning een eigen voordeur”, zo is de eis.

Vier naast elkaar

De bewoners gelijkvloers hebben de voordeur aan de straat; de bewoners van een- en tweehoog lopen via een open stenen trap naar het kleine bordesje eenhoog waar vier deuren uitkomen: twee voor de bewoners van eenhoog en twee deuren voor de bewoners tweehoog. Vaak zitten de deuren voor eenhoog aan de zijkanten en de deuren voor tweehoog in het midden. Er zijn ook portieken waar de vier deuren evenwijdig aan de straat naast elkaar zijn geplaatst. Omdat Haagse bestuurders lang de voorkeur geven aan een maximale bouwhoogte van drie verdiepingen is de Haagse portiekwoning kenmerkend voor de woningbouw van 1904 tot 1940.

De architectuur

Een open, stenen trapportaal stelt voor een architect die ook ‘stedelijke schoonheid’ in zijn balboekje heeft staan, speciale eisen. Het ‘gat in de gevel’, zal op een of andere manier ‘esthetisch’ in de gevel verwerkt moeten worden. Wandelend door het Valkenboskwartier blijken er nogal wat architectonische mogelijkheden om een donker trapportaal te vermijden, zoals smalle glas-in-lood raampjes, ronde of ovalen openingen, of zelfs een enorm open gat. Vaak is de portiek-uitsparing prachtig versierd met gekleurde bakstenen die in de gevel doorlopen. En hoe mooi zijn de ranke portieken aan de Copernicuslaan. Valkenbos kent een schitterende variatie aan portieken.

De bezorgers

Portiekwoningen: duizenden Hagenaars zijn erin opgegroeid. Ze zijn van groot belang geweest om de woningnood aan het begin van de 20^e eeuw te helpen oplossen. Desondanks zullen postbodes en de bezorgers van KonkreetNieuws minder blij zijn met dit type woningen. Maar ach, een beetje bezorger zal ook genieten van de schoonheid van de portiekwoning.

Tekst en foto’s: Piet Vernimmen