In het Regentesse-en Valkenboskwartier hebben veel straten namen van uitvinders en wetenschappers. Wie waren ze en waar hielden ze zich mee bezig? In dit nummer de naamgever van de Celsiusstraat: Anders Celsius, sterrenkundige en bedenker van onze temperatuurschaal.
Wereldtentoonstelling in Londen
De woningen in de Celsiusstraat zijn na de Eerste Wereldoorlog gebouwd door de ‘Vereniging tot verbetering der woningen van de arbeidende klasse’. Deze vereniging is in 1854 opgericht door vijf vrienden van de Leidse universiteit. In 1851 bezoeken deze vrienden de Wereldtentoonstelling in Londen. Daar zien ze model-arbeiderswoningen met veel meer ruimte, licht en lucht dan de bedompte kleine arbeiderswoningen die je in die tijd in Nederland veel ziet. Dat soort woningen willen ze ook in Den Haag. Ze besluiten een woningbouwvereniging op te richten om de slechte woonomstandigheden van arbeidersgezinnen te verbeteren.
Royale arbeiderswoningen
In 1921 laat de vereniging een rij etagewoningen in de Celsiusstraat bouwen naar ontwerp van architect Verschoor. Een paar jaar later komen daar arbeiderswoningen voor grote gezinnen bij. Gebouwd in een sobere stijl, maar met de hoge schoorstenen als opvallend accent. De woningen zijn voor arbeiderswoningen ruim: twee kamers en suite, twee slaapkamers en een keuken. De benedenwoningen hebben een achtertuin, de bovenwoningen een extra kamertje en een balkon. De architect van deze woningen, Roosenburg, een tijdgenoot van Dudok, staat erom bekend dat hij veel aandacht besteedt aan de afwerking van zijn ontwerpen. De woningen zijn dan ook van een uitzonderlijke kwaliteit.
Met de paplepel
De naamgever van de nieuwe straat wordt Anders Celsius. Celsius wordt geboren in 1701 in de Zweedse universiteitsstad Uppsala. De sterrenkunde moet hem haast wel met de paplepel zijn ingegoten. Zijn vader is professor sterrenkunde en zijn grootvader sterrenkundige, wiskundeprofessor en rector aan de universiteit van Uppsala. Ook zijn grootvader van moederskant is sterrenkundige en professor in de wiskunde. Geen wonder dat Celsius al op jonge leeftijd interesse heeft voor het vak. Op zijn 12e lost hij al ingewikkelde wiskundige problemen op en op zijn 29ste volgt hij zijn vader op als hoogleraar sterrenkunde, wat hij zal blijven tot zijn dood in 1744. Celsius is ook oprichter van de beroemde sterrenwacht in Uppsala.
Temperatuurschaal
Celsius reist veel om nieuwe kennis op te doen. Hij maakt gemakkelijk contact, en heeft vrienden over de hele wereld. Hij doet onderzoek naar het noorderlicht en onderneemt expedities naar Lapland en Zuid-Amerika om de theorie van Newton te bewijzen, namelijk dat de aarde niet helemaal rond is maar afgeplat bij de polen. Dat lukt: Newton blijkt gelijk te hebben. Tegenwoordig is Celsius het bekendst om de temperatuurschaal die naar hem genoemd is. Hij maakt een schaalverdeling in graden van 0 tot 100; 0 voor de temperatuur van kokend water en 100 voor de temperatuur van smeltend ijs. Later wordt dit omgedraaid, omdat het logischer is om oplopende temperaturen aan te duiden met oplopende getallen. Celsius leeft niet lang; in 1744 sterft hij op 42-jarige leeftijd aan tuberculose.
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.