Columnist en beeldend kunstenaar Frans de Leef
Geef Frans de Leef (68) één woord en hij steekt van wal. Hij is wat je noemt een Haagse verhalenverteller. Zijn pretoogjes ondersteunen de prachtige verhalen over grote of kleine gebeurtenissen, verhalen waarnaar je wel moét luisteren, zo fraai bouwt hij ze op.
Er zit altijd humor, maar ook rebelsheid in zijn verhalen. Hij maakt zijn punt uiteindelijk toch heel onverwacht, waardoor je wel lacht, maar ook aan het denken slaat. Dit is terug te zien in zijn artistieke werk. Hij maakt strakke zeefdrukken van hoge kwaliteit met Haagse stadsgezichten, zoals te zien was in de prachtige expositie, onlangs in de Nieuwe Regentes. In eerste instantie ogen ze fotografisch. Als je goed kijkt, zie je de kleine details, die hij in de zeefdrukken heeft verwerkt om het een persoonlijke tint te geven; subtiele aanpassingen van de werkelijkheid. Commentaar vind je meer nadrukkelijk terug in de vele columns die hij schreef, messcherp en met veel humor, vaak vanuit het perspectief van een andere persoon.
Bleek
De eerste column schreef hij in 2000 voor de Konkreet, de voorganger van KonkreetNieuws. “Er was een oproep en ik dacht: zeven verhaaltjes in een jaar, hoe moeilijk kan het wezen?” Maar wél graag onder pseudoniem dus, want hij wist wat er bij de vorige columnist op de huisdeur was gesmeerd, nadat hij kritisch over de hondenpoep had geschreven. Maar anoniem, dat wilde de redactie niet. In hetzelfde jaar ging hij, onder het pseudoniem Bleek,
columns maken voor het Haags Straatnieuws, de daklozenkrant.
Of zie ik dat nou verkeerd?
Tussen 2004 en 2007 ging hij alsnog columns maken voor de Konkreet, nu onder zijn eigen naam. Steeds vaker zette hij de lezer op het verkeerde been, met een glimlach. Daar ontwikkelde hij de rol van de buurman De Haas (op de auto van diens onderhoudsbedrijf stond ZOEF!) . “Als prototype van de mensen die ik om me heen zag, die zeiden: ‘Is er een nieuw kabinet? O? Dan heb ik de laatste regel niet gelezen.’ De Haas was asociaal en kort door de bocht als het bijvoorbeeld om buitenlanders ging. Maar ook juist sociaal, want een illegaal met al zijn huisraad op klaarlichte dag door een heel opsporingsteam op straat laten zetten, dat was toch nergens voor nodig!” In de onnavolgbare column ‘Grijze illegalen’ zegt Bleek tegen De Haas: ‘Maar als je nou weet dat je tegenwoordig voor een verkeerd aangeboden grijze vuilniszak honderdzesenzestig euro achtentachtig moet betalen, dan bedenk je je toch wel twee keer om hem illegaal buiten de reguliere tijden langs de stoeprand te zetten. Of zie ik dat nou verkeerd?’
Koffietenten
Frans is een man die zoals hij zelf zegt “met zijn poten in het zand, nee in het veen van deze stad staat.” Dat is te merken aan de zeefdrukken van typisch stadsgezichten als de Haagse koffietenten (“Ik zat er iedere ochtend en middag toen ik als loodgieter langs de weg was, ik heb ze teloor zien gaan door de gokkasten en door de regels, zoals het scheiden van de heren- en damestoiletten”), maar ook van het Stadhuis of het Papaverhof (foto) bijvoorbeeld. Frans maakte ze tussen de bedrijven door op zijn werkplaats, aanvankelijk samen met zijn broer Jan. Zoals hij bijna alles samen met Jan deed. “De vrouw van Jan zei wel eens tegen mij: ‘Jij bent getrouwd met je broer en ik woon met hem samen.’” Het overlijden van Jan in 2012 was dan ook een grote klap voor Frans.
Echte Hagenees
Maar hij is er nog steeds, ook na de fysieke tegenslagen die hij het afgelopen jaar zelf ondervond, en hoe… Hij moet rustiger aan doen en neemt nu de elektrische fiets, maar hij maakt zeefdrukken, schrijft columns (zie pagina ….) vol zelfspot en maatschappijkritiek, en weet een interviewer met pijn in de kaken achter te laten met zijn prachtige verhalen!
Al met al een echte Hagenees, die De Leef. Wat dat is? “Iemand die in Den Haag woont en er is geboren. Een Hagenees is adrem en heeft bijna altijd het laatste woord. Hij heeft een bloedhekel aan zijn stad, maar o wee als iemand van buiten er kritiek op heeft!” En zo is ’t maar net!
Zeefdrukken: www.gebroedersdeleef.nl
Columns: www.deleef.nl
‘Ik zat dagelijks in die Haagse koffietenten, en zag ze teloor gaan’